W dzisiejszych czasach poszukujemy ciągle coraz bardziej ekologicznych i ekonomicznych rozwiązań, które sprawią, że nasze życie w jak najmniejszym stopniu będzie obciążało naszą planetę. Jednym z tego typu rozwiązań jest oświetlenie LED. Emituje ono mniej ciepła od tradycyjnych żarówek, świeci znacznie dłużej, a także nie zawiera szkodliwych substancji, które są potencjalnym zagrożeniem dla organizmów żywych (np. rtęć).
Przez wiele lat przywykliśmy do używania tradycyjnych żarówek, których wnętrze kryło żarnik wykonany z włókna wolframowego. Te klasyczne żarówki po jakimś czasie eksploatacji przepalały się i trzeba było wymieniać je na nowe. Przepalenie następowało zazwyczaj tuż po ich włączeniu, bo właśnie w tym momencie włókno wolframowe błyskawicznie się rozgrzewało i z temperatury pokojowej osiągało temperaturę nawet 2,5 tysięcy stopni Celsjusza! Tak nagła zmiana temperatury powodowała powstanie wielkich naprężeń wewnątrz włókna, co doprowadzało do jego przerwania i, co za tym idzie, zgaśnięcia światła.
Czy nowoczesne żarówki LED mogą się przepalić? Wiele osób wciąż stosuje stare nazewnictwo i kiedy oświetlenie LED przestaje świecić, nazywa to „przepaleniem żarówki LED”. Czy słusznie?
Dlaczego ledy nie mogą się przepalić?
Diody LED nie mogą się przepalić, ponieważ ich budowa jest zupełnie inna niż tradycyjnych źródeł światła. Nie posiadają żarnika, dlatego nie może dojść do jego przerwania. Jednak mimo to tego typu oświetlenie również w pewnym momencie przestaje działać. Producenci oświetlenia LED podają przewidywany czas świecenia zastosowanych diod, stosując różne standardy. Trwałość LED jest nieporównywalnie wyższa niż innych źródeł światła. Mogą świecić nawet ponad 50 000 godzin! Podczas użytkowania diod LED następuje nieznaczna redukcja emitowanego przez nie strumienia świetlnego. Proces ten nazywamy wygaszaniem, a rozpoczyna się on już w momencie pierwszego włączenia żarówki LED.
Dlaczego żarówka LED przestaje działać?
Stosując żarówki LED, może się zdarzyć też tak, że wyłączy się ona nagle, mimo iż nie świeciła jeszcze określonej przez producenta liczby godzin. Dlaczego tak się dzieje? Powody mogą być różne. Najczęściej przerwanie świecenia diody LED jest spowodowane uszkodzeniem układu zasilania. Większość diod LED nie pracuje na 230V, dlatego żarówki LED muszą być wyposażone w zasilacze. Kupując tanie żarówki, musimy mieć świadomość, że ich zasilacze są najczęściej wykonane z tanich komponentów o niskiej jakości, więc łatwiej w nich o tego typu uszkodzenia. Nagłe przerwanie świecenia diody może być również spowodowane usterką sieci elektrycznej. Niedokładne wykonanie instalacji elektrycznej lub zabrudzenie albo zaśniedzenie jej przewodów może doprowadzić do skoków napięcia i iskrzenia, co powoduje nagłą przerwę w pracy diody LED. Kolejną częstą przyczyną „przepalenia się” żarówek LED może być niewłaściwy system odprowadzania ciepła. Oświetlenie ledowe emituje znacznie mniej ciepła od tradycyjnego, jednak wciąż je wydziela. Kupując żarówki LED, nie oszczędzajmy! Tanie ledy składają się zazwyczaj z podzespołów bardzo słabej jakości, a ich oprawy mogą być nieprawidłowo skonstruowane, nie zapewniając im wystarczającego odprowadzania ciepła. Wszelkie defekty materiałowe i komponenty słabej jakości mają bezpośredni wpływ na żywotność żarówki LED, skracając czas jej świecenia. Wybieranie tanich żarówek LED jest więc tylko pozorną oszczędnością, ponieważ będą się one szybciej psuły i w rezultacie będziemy musieli je częściej wymieniać.
Jak określana jest trwałość LED?
Producenci oświetlenia LED określają procentową wartość początkowej liczby lumenów, która jest zapewniana przez LED po upływie określonego czasu. Znając stosowane przez nich oznaczenia, będziemy wiedzieć, co dokładnie kupujemy.
• Wartość L – ta wartość określa miarę trwałości danej diody. Jej trwałość jest opisywana jako okres, podczas którego moduł LED wytwarza więcej niż określoną wartość procentową x początkowego strumienia świetlnego w określonych warunkach. Tak więc np. żarówka LED, dla której miara trwałości L90 jest ustalona na 50 000 godzin, zagwarantuje użytkownikowi 90% początkowego strumienia światła po upływie tego czasu.
• Wartość B – określa ona procent chipów LED, które nie osiągną wartości progowej L. Jeżeli żarówka LED ma np. oznaczenie B50, oznacza to, że 50% chipów w jej oprawie osiągnie mniej, niż wynosi wartość progowa L. Pozostałe chipy osiągną wyższą wartość.
Tak więc każda żarówka LED ma dokładnie określoną trwałość. Dzięki opanowaniu umiejętności odczytywania tych symboli będziemy mogli wybrać odpowiedni dla swoich potrzeb typ oświetlenia. Jeżeli na żarówce LED odnajdziemy np. oznaczenie L70B50, oznacza to, że strumień świetlny jest większy lub równy 70% dla 50% populacji.